DIT ARTIKEL IS GESCHREVEN VOOR BIBLIOTHEEK NIEUWE STIJL, 12-03-2017.

Ik had een tijdje terug een hele jonge groep kinderen op bezoek in het Digilab. Het ging om leerlingen van 5 tot 7 jaar. Dit was in eerste instantie nog even een uitdaging. Want wat ga je die kinderen vertellen dat ze boeit? Normaal ga je dan met ze aan de slag om zelf iets te maken, maar hier was helaas geen tijd voor in het half uurtje dat ik kreeg. Nu kwam ik, naast de 3D printers die altijd mooi zijn om te zien, uit op verschillende robots die we ook in het Digilab hebben. Het was in dit half uurtje dat we met z’n allen de toekomst mochten aanschouwen.

Verschillende soorten robots in het Digilab
Een hoop van deze robots zijn net nieuw, waardoor ik er zelf nog niet eerder mee had gewerkt. Er is een heel scala aan robots die allemaal een educatieve waarde bieden rondom techniek. Ik geef even razendsnel een beeld van de verschillende niveaus voordat we verder gaan met die toekomst waarover ik het had. Als instap voor de jongsten is er de Bee-Bot. Bee-Bot ziet eruit als een plastic stuk speelgoed (wat het ook is) in de vorm van een bij. Nu is het leuke dat je Bee-Bot kunt programmeren. Dit programmeren bestaat slechts uit gekleurde knopjes indrukken, zodat Bee-Bot weet wat hij moet doen. Hij kan rijden, lichtjes laten branden en geluid maken. Een niveau hoger hebben we de Tinkerbots. Deze robots laten zich vergelijken met Lego- blokken die je zelf in elkaar kunt zetten, waar de Bee-Bot maar uit één plastic onderdeel bestaat. Deze Tinkerbots zijn dus qua vorm zelf in te vullen en je kunt een ontwerp maken van een rijdend autotje tot een lopende spin. Wat ook zeer interessant is, is dat je de zelfgemaakte robot vervolgens een beweging kunt aanleren door bijvoorbeeld zijn pootje of lichaam te bewegen. Dit onthoudt hij dan en vervolgens gaat hij zelf de beweging nadoen.

Wat zowel Bee-Bot als Tinkerbot doen, is het concept van aansturen en programmeren inzichtelijk maken. Je ‘vertelt’ het stuk hardware wat de robot moet doen, en als je het goed gedaan hebt komt hij tot leven en gaat de robot bewegen. Dit ‘vertellen’ kan gebeuren met je smartphone, maar het kan ook door een aantal knopjes in te drukken of het fysiek voor te doen zoals met die Tinkerbots. Als er dan ten slotte nog jongeren of volwassenen zijn die een eigen project willen uitvoeren, hebben we ook de Arduino setjes. Hierbij werk je echt met een klein moederbord, maak je electronische verbindingen en geef je deze vervolgens op de computer een script mee. Projecten die gebouwd werden met Arduino verschillen van eigen game controllers tot een twitterende plant (zoek het vooral even op).

Zelfrijdende auto’s in de bieb
Nu had ik zoals ik al zei maar een half uurtje met deze groep en konden ze niet allemaal diezelfde robot aansturen. Uiteindelijk besloot ik de Mbots te gebruiken: rijdende voertuigen die je een programma kunt meegeven. Er zit een sensor op waardoor het voertuig kan reageren op licht of geluid. Ook ziet deze sensor wanneer hij bijvoorbeeld voor een object staat. Dit was leuk voor de hele jonge kinderen want ze konden bijvoorbeeld in een kringetje staan waarbij ik de robot in het midden liet rijden. Bij elk voetje zagen we de robot zich keurig netjes omdraaien om een andere route uit te proberen. De kinderen zien dus de auto uit zichzelf rijden, terwijl ze ook meemaken hoe ik het van tevoren instructie meegeef in de vorm van een programma. Ik hoef dus niet zelf te sturen zoals bij een radiografisch wagentje, iets dat ze wel al kennen.

Een andere modus van de rijdende Mbot is dat hij het verschil kan zien tussen de weg, die ik zwart had getekend op een groot vel papier, en het wit. Nu liet ik de rijdende Mbot over dit zelfgetekende wegdek rijden. De sensoren deden hun werk en de Mbot reed keurig binnen de zwarte lijnen een 8-vorm. De kinderen vonden dit niet alleen fantastisch om te zien, maar ze hadden ook gelijk het idee om nog een Mbot op het wegdek te zetten. Ik had hier nog niet zo over nagedacht maar het leek me wel leuk dit eens te proberen. Het was maar een klein wegdek met toch vrij forse voertuigen. Vervolgens zagen we beide Mbot’s steeds de route rijden in hetzelfde tempo zonder elkaar lastig te vallen bij het kruispunt van de 8-vorm. Ik vertelde nog aan de kinderen dat het waarschijnlijk zo ook ging werken in de toekomst: zelfrijdende auto’s met ogen die de weg zien en afstand van elkaar houden in een gelijk tempo.

Een blik in de toekomst
Terwijl ik dit bovenstaande uitsprak, besefte ik me dat we hier met de kinderen naar de toekomst stonden te kijken. De toekomst die soms zo ver weg lijkt, maar in het klein hier daadwerkelijk functioneerde. Hoe simpel het ook lijkt. Ik moest meteen denken aan een gesprek dat ik een paar jaar eerder voerde met een volwassen man. Die man leek het niet realistisch dat we ooit zouden kunnen overstappen op zelfrijdende auto’s. Ik begreep ook dat dit in eerste instantie heel gek klonk. We zitten immers altijd goed op te letten achter het stuur en moeten er niet aan denken dat we die controle afgeven. Toch probeerde ik de man een tikkeltje te overtuigen dat dit een mogelijkheid zou worden.

De zelfrijdende auto was voorheen een technologie waar ik het niet goed over zou kunnen hebben met de kinderen. Misschien zou ik het kunnen proberen met een verhaaltje en zouden ze het best allemaal maar aannemen. Maar dankzij de Mbots werd het voor hun ogen gedemonstreerd. Dit was een enorme winst, mogelijk gemaakt door de kleine robotjes in het Digilab. Niet alleen kon ik op een simpele en visuele manier overbrengen wat programmeren was, maar de robots lieten gelijk een praktische toepassing zien op schaal. Een mogelijke oplossing voor een alledaags probleem, namelijk dat van de files en auto-ongelukken. Waar vroeger zelfs volwassenen dit niet goed konden behapstukken, waren deze kinderen helemaal gefascineerd door de slimme wagentjes en snapte ze het principe direct omdat het zich nu voor hun neus afspeelde.

Ik denk dat deze situatie precies één van die dingen is waar het Digilab goed in is. Omdat de bieb nu ook een plek is geworden van robots, 3D-printers, leerzaam speelgoed en games kunnen we in de bibliotheek af en toe die sluier doen wegnemen die over de toekomst heen lijkt te liggen. Hoewel de robots in het Digilab vaak gezien worden als entertainment, illustreren de Mbots op een speelse en begrijpelijke manier hoe een lastig concept als zelfsturende auto’s in zijn werk kan gaan. Bovendien geven de Mbots denk ik het goede voorbeeld door geen uitlaat te hebben, een mooi streven voor de toekomst lijkt me.